Vaccine là chìa khoá mở lại cuộc sống bình thường sau khi Covid-19, nhưng đi kèm với nó là băn khoăn của người chơi thể thao về việc tập luyện trở lại khi tiêm.
Để giải đáp câu hỏi này, HLV Phạm Minh Quang, đồng thời là Giám đốc CLB BoiDapChay (Bơi Đạp Chạy), dẫn chứng các nghiên cứu về tác dụng phụ của một số vaccine Covid-19 phổ biến, và đưa ra lời khuyên với từng trường hợp.
Với Astra Zeneca
Dưới đây là số liệu về các triệu chứng sau khi tiêm Astra Zeneca, trong vòng 8 ngày từ ngày tiêm, được chia làm hai loại, gồm triệu chứng cục bộ và triệu chứng toàn phần. Dữ liệu được thống kê từ hơn 700.000 người tiêm (mũi 1) và được đăng trên tạp chí y khoa uy tín bậc nhất Lancet vào tháng 7/2021.
Thống kê triệu chứng sau khi tiêm AZ. Trục tung là tỷ lệ các triệu chứng được báo cáo, trục hoành là số ngày tính từ ngày tiêm (ngày 0). Ảnh: Lancet
Theo thống kê này, các tác dụng phụ rõ ràng nhất sau khi tiêm là đau cơ cục bộ chỗ tiêm và đau đầu, mệt mỏi, ớn lạnh, đau khớp. Nhìn chung đây là các triệu chứng nhẹ và sẽ giảm dần trong vài ngày sau đó. Một số triệu chứng nặng hơn như sốt, tiêu chảy cũng được báo cáo và chiếm tỉ lệ khoảng 7% và 3% theo thứ tự.
Với các loại vaccine mRNA như Pfizer, Moderna
Dưới đây là số liệu tổng hợp về các triệu chứng sau tiêm vaccine Pfizer trên 1 triệu người Mỹ, đăng trên tạp chí Nature. Do người tiêm có thể có nhiều triệu chứng cùng một lúc nên tỷ lệ sẽ lớn hơn 100%.
Theo thống kê này có thể thấy vài điều sau. Sau liều 1, nhìn chung tác dụng phụ của Pfizer và Moderna là nhẹ, phần lớn chỉ là đau tay ở chỗ tiêm. Có một số triệu chứng mệt mỏi nhưng không nhiều, rất ít người bị ốm. Tuy nhiên, tác dụng phụ có vẻ mạnh mẽ hơn rõ rệt sau liều thứ 2, với cơn đau cơ, mệt mỏi đi kèm với việc ốm, đau đầu.
Nên tập luyện thế nào sau khi tiêm? Điều này tuỳ vào tác dụng phụ lên cơ thể của bạn.
Nếu chỉ bị đau tay, người tiêm hoàn toàn có thể tập luyện được. Tất nhiên, người tiêm sẽ không thể bơi, nhưng việc đạp xe, chạy bộ không bị ảnh hưởng quá nhiều. Để an toàn, người tiêm có thể tập luyện nhẹ nhàng trong 2-3 ngày sau khi tiêm, theo dõi phản ứng của cơ thể và tăng dần cường độ.
Nếu bị ốm, mệt, người tiêm nên nghỉ ngơi hoàn toàn trong vài ngày sau khi tiêm, giống khi bị cúm, nếu mệt mỏi uể oải. Sau đó, người tiêm cần “vào guồng” với các bài tập nhẹ nhàng và dần dần tăng cường độ. Thông thường, sau một tuần, người tiêm có thể quay trở về tập luyện như bình thường.
HLV Minh Quang về đích ở giải Ironman 70.3 World Championship năm 2017. Anh từng hai lần dự sân chơi này, và nhiều lần khác tranh tài ở các giải thuộc hệ thống Ironman 70.3. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Với nhóm người trẻ từ 16 tới 24 tuổi, vaccine Pfizer và Moderna có thể có tác dụng phụ làm viêm cơ tim. Mức độ nặng nhẹ tuỳ người. Theo thống kê ở Israel, nơi đã đạt miễn dịch cộng đồng với vaccine chủ đạo Pfizer, xác suất bị viêm cơ tim trên nhóm đối tượng trẻ vào khoảng 0,03% – 0,06%, nghĩa là xác suất rất thấp. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, các bạn trẻ trong nhóm tuổi này có thể tập luyện, nhưng không nên tập cường độ quá cao trong vòng bảy ngày sau khi tiêm.
Các bài tập cường độ cao nên tránh bao gồm: chạy interval ở ngưỡng nặng, đẩy tạ với trọng lượng lớn (chẳng hạn gấp đôi trọng lượng cơ thể), các bài tập HIIT trong gym, chạy cầu thang hay các bài interval bơi lội, đạp xe. Các bài tập nhẹ nhàng ở ngưỡng thoải mái, ví dụ đạp xe nhẹ nhàng, chạy bộ nhẹ ở mức vẫn có thể nói chuyện dễ dàng, sẽ không ảnh hường gì.
Các tác dụng phụ trên tuỳ thuộc vào từng nhóm tuổi và cơ địa. Tuy nhiên, nhìn chung, cách tốt nhất là người tiêm cần theo dõi phản ứng của cơ thể để quyết định nên nghỉ ngơi hay tập nhẹ ngay lập tức sau khi tiêm.
