LỊCH SỬ XUẤT HIỆN CỜ VUA

Khi nói về lịch sử nguồn gốc của cờ vua, người ta thường đề cập đến một trò chơi từ thời Ấn Độ cổ với tên gọi Chaturanga. Vào trước thế kỉ thứ 6, chaturanga rất phổ biến trong giới trí thức Ấn Độ. Bàn cờ chaturanga gồm có 64 ô với 4 người chơi, người chơi sẽ bố trí các quân cờ của mình ở 4 góc bàn cờ. Mỗi người chơi sẽ có 8 quân cờ với nhiều loại binh chủng: 4 quân Tốt (bộ binh), 1 quân Tượng (tượng binh), 1 quân Mã (kỵ binh), 1 quân Xe (xa binh) và một Vua (raangu). Trò chơi được kéo dài cho đến khi bắt toàn bộ đội quân, tức là các quân cờ của đối phương.

Vào thế kỷ VII, chaturanga du nhập vào Ba Tư, cũng tại nơi đó nó đã có nhiều sự thay đổi lớn. Chaturanga trở thành một trò chơi hoàn toàn mới với tên gọi Shatranj, đây được xem là tiền thân của cờ vua hiện đại. Số lượng người chơi giảm xuống hai thay vì bốn. Số lượng quân cờ của mỗi người chơi tăng lên đến 16 quân: 8 quân Tốt, 2 Xe, 2 Mã, 2 Tượng, 1 Vua và xuất hiện thêm một quân cờ mới là quân Hậu. Sự khác biệt chính giữa shatranj và cờ vua là luật chơi, mà cụ thể là Tượng sẽ đi cách 1 ô và Hậu chỉ đi theo đường chéo. Vào thế kỷ thứ 9, shatranj du nhập vào nước Nga cổ thông qua các quốc gia Trung Á và được gọi là cờ vua. Cùng lúc đó, người Ả Rập đến Tây

Ban Nha và cờ vua cũng được truyền bá rộng khắp châu Âu.

Đến thể kỷ XI, shatranj được biết đến rộng rãi ở hầu hết các nước châu Âu. Và vào thế kỷ XV, các luật chơi cuối cùng của trò chơi được hình thành, biến shatranj thành cờ vua hiện đại. Và từ thời kỳ này, lý thuyết cờ vua bắt đầu phát triển. Năm 1561, Rui Lopez de Seguranis đã viết quyển sách với tựa đề “Sự sáng tạo và nghệ thuật chơi cờ vua”, trong đó có giới thiệu những phương pháp khai cuộc. Cùng lúc ấy sự xuất hiện những lối khai cuộc của của các kỳ thủ Tây Ban Nha gắn liền với sự ra đời của khai cuộc Ván cờ Tây Ban Nha.

trong thực tế, và được xem là kỳ thủ xuất sắc nhất nửa sau thế kỷ XVII.

Thế kỷ XVI-XVII, cờ vua ghi nhận những đóng góp to lớn trong phương pháp chơi cờ cũng như trong lý thuyết của các kỳ thủ Tây Ban Nha và Ý. Chúng ta cũng ghi nhớ Joachino Greco với những đóng góp cho sự xuất hiện của Ván cờ Ý và những phân tích chi tiết của nó.

Khoảng thời gian nửa sau thế kỷ XVII trong cờ vua được gọi là kỷ nguyên Philidor. Bậc thầy cờ vua người Pháp này đã viết “Phân tích ván cờ”, quyển sách bán chạy trong giới cờ vua thế giới trong nhiều thế kỷ. Trong quyển sách này, ông đã đưa ra những nhận định chung của cá nhân về cờ vua, cụ thể là: cách nhìn nhận nghiêm túc về thế trận, tầm quan trọng của việc chiếm giữ các ô trung tâm và sự liên kết hài hoà của cấu trúc Tốt. Để vinh danh ông, người ta đã đặt tên cho phương án khai cuộc với Tốt này là Phòng thủ Philidor. Ông đã chứng minh được tính hiệu quả ý tưởng của mình

Trong nửa sau thế kỷ XIX, những nỗ lực xuất sắc của kỳ thủ người Anh Howard Staunton đã được ghi nhận trong giải vô địch thế giới năm 1851 lần đầu tiên tổ chức tại Luân Đôn với sự tham gia của những người chơi cờ mạnh nhất. Và vào năm 1886 tại Hoa Kỳ, lần đầu tiên tổ chức trận đấu tranh ngôi vô địch thế giới. Trong đó có ván cờ của Zuckertort và nhà vô địch cờ vua thế giới đầu tiên – Steinitz.

Ván cờ Steinitz-Bardeleben (Hastings, 1895) là một trong những ván cờ đẹp nhất trong toàn bộ lịch sử của trò chơi cổ xưa này. Đòn phối hợp độc đáo của nhà vô địch thế giới đầu tiên không ngớt làm hài lòng người yêu cờ trên toàn thế giới!

Vào thế kỷ XX vào năm 1924, Liên đoàn cờ vua quốc tế FIDE được thành lập, đóng một vai trò quan trọng trong việc phổ biến cờ vua trên toàn thế giới. Chính tổ chức này đã và đang tổ chức các giải đấu quan trọng nhất, bao gồm Giải vô địch cờ vua thế giới.

Nửa sau thế kỷ XX, trong sự phát triển của cờ vua có sự đóng góp to lớn của các kỳ thủ Xô Viết và các nhà vô địch thế giới.

Tại Liên Xô, cờ vua phát triển một cách năng động với sự ra đời của các tiểu ban và các trường đào tạo cờ vua cho trẻ em, các câu lạc bộ cờ vua tại các tổ chức khác nhau, các giải đấu được tổ chức thường xuyên và rất nhiều tài liệu được xuất bản. Tất cả những điều đó đã giúp cho các kỳ thủ Xô Viết giữ được thành tích cao trên trường đấu quốc tế. Trong số 21 cuộc thi cờ được tổ chức từ năm 1950 đến 1990, có đến 18 kỳ thủ Xô Viết giành chiến thắng. Trong suốt 40 năm của giải đấu vô địch cờ vua thế giới, những ứng viên và nhà vô địch của giải đấu này đều là các kỳ thủ từ các trường cờ Xô Viết, ngoại trừ một lần – nhà vô địch thế giới thứ mười một (1972 – 1975) – Robert Fisher đến từ Hoa Kỳ.

Trong ván cờ Karpov-Kuzmin (Leningrad, 1973), nhà vô địch tương lai đã sử dụng hệ thống Tarrasch để đáp trả Phòng thủ Pháp, dẫn đến chiếu thắt cổ vua đối phương!

Những năm cuối thế kỷ XX đánh dấu sự phát triển vượt bật của các chương trình máy tính cờ vua. Năm 1997, người chơi cờ giới nhất hành tinh Gary Kasparov đã thất bại trong trận đấu với máy tính Deep Blue. Kể từ đó, sức mạnh của các chương trình cờ vua không ngừng tăng lên. Hiện nay, có rất nhiều chương trình chơi ở cấp độ Đại kiện tướng, hơn nữa hầu hết những người chơi cờ chuyên nghiệp đều sử dụng phương tiện phần mềm máy tính để phân tích ván cờ hoặc một số thế trận của ván cờ. Việc liên kết cơ sở dữ liệu của các phương án khai cuộc và tàn cuộc ít quân làm cho cỗ máy chơi cờ gần như bất khả chiến bại, đồng thời làm tăng khả năng giải quyết những ván cờ khó, nghĩa là nó có thể xác định được chiến lược tối ưu cho cả ván cờ từ khai cuộc đến tàn cuộc.

Trong khoảng 2000 năm kể từ khi hình thành, bản chất của cờ vua đến nay vẫn còn là một chủ đề gây tranh cãi trong giới chơi cờ. Một số người coi cờ vua là một trò chơi trí tuệ. Những người khác thì chỉ xem đó là một hoạt động giải trí không hơn. Một số khác lại cho nó là một nghệ thuật ngang tầm với nghệ thuật nhà hát và khoa học. Cũng có những người xem nó như một cuộc chiến quân sự. Tuy nhiên, phổ biến nhất hiện nay có 2 luồng ý kiến. Thứ nhất, cờ vua là môn thể thao chuyên nghiệp. Thứ hai, cờ vua là một trò tiêu khiển. Dù bản chất nó được tranh cãi ra sao, cờ vua vẫn là trò chơi phổ biến nổi tiếng nhất thế giới, làm say đắm tâm trí và trái tim của những con người trí thức!

Lợi ích của trò chơi.

Các chuyên gia đã phát hiện ra rằng, những lợi ích của cờ vua đối với bộ não là rất lớn, bởi vì trong ván cờ, người chơi sẽ phải sử dụng cả hai bán cầu nào của mình cùng một lúc. Các ván đấu cờ vua gắn liền với tư duy logic, trí nhớ ngắn hạn và dài hạn. Chúng rèn giũa cho con người khả năng dự đoán các sự kiện và đưa ra những quyết định đúng đắn.