Một trong những cách thức hiệu quả nhất để hoàn thiện trong cờ vua là phân tích các ván cờ của chính bạn. Tổ sư của trường phái cờ vua Xô viết Mikhail Botvinnik nhấn mạnh tầm quan trọng của hoạt động này và kêu gọi mọi người công bố kết quả của nó trên báo chí. Tôi nghĩ rằng hầu hết mọi người sẽ đồng ý rằng làm việc trên những sai lầm của chính bạn quan trọng hơn việc nghiên cứu những thành công và thất bại của người khác. Một điều nữa là không phải ai cũng biết phân tích đúng sáng tạo của mình.
Vậy là một giải đấu đã kết thúc. Bạn đang mệt mỏi, chuẩn bị tinh thần cho cuộc chiến tiếp theo và muốn nhanh chóng dập tắt trận thua đáng tiếc. Oh, bạn đã thắng? Chà, thậm chí còn hơn thế nữa: anh ấy đã thắng và đã quên! Than ôi, đối với nhiều người chơi cờ, đây chính xác là những gì sẽ xảy ra.
Biến thể thứ hai tốt hơn một chút so với biến thể đầu tiên: sau khi giải đấu, máy tính được bật lên, những lỗi sai và thiếu chính xác được hé lộ một cách vội vàng, “cây khai cuộc” được sửa chữa (bằng cách thay thế nước đi không thành công bằng nước đi phổ biến nhất). Vậy là xong, 15 phút – và bạn đã hoàn tất! Phương pháp này cũng không làm được gì nhiều.
Nếu bạn nhận ra chính mình trong một trong những mô tả này, thì bạn có thể có một câu hỏi: một người nên phân tích các cuộc đấu cờ như thế nào? Hãy cùng bàn về chuyện này:
1. Ngay sau khi kết thúc giải đấu, điều quan trọng là phải viết ra những suy nghĩ của bạn trong quá trình chơi những ván cờ. Điều này sẽ giúp bạn hiểu thêm về bản chất của những sai lầm của bạn. Ví dụ: bạn viết “Tôi muốn chuyển Mã sang f5, nhưng tôi không thích vì chơi như vậy đen đi nước g5, v.v.” Hoặc “Tôi nghĩ rằng việc đổi quân này sẽ dẫn đến một cấu trúc Tốt không thuận lợi cho tôi, tôi muốn“giữ lại” tất cả các quân và giành chiến thắng cuối cùng”. Ở giai đoạn này, bạn hoàn toàn không dùng máy tính, bạn sử dụng nó như một chiếc máy đánh chữ. Tất nhiên, có thể cần phải “vá” một lỗ hổng trong khai cuộc. Bạn có thể giao việc này cho huấn luyện viên /trợ lý hoặc tự mình xem xét cây khai cuộc, nhưng phần còn lại của ván cờ với “người bạn sắt” không đáng để học.
2. Khi xuất hiện thời gian rảnh rỗi (khi kết thúc giải đấu), bạn cần hồi tưởng/nhớ lại về những gì đã xảy ra tại bàn cờ. Tại đây, bạn sẽ cần ghi chú (mục 1), bạn sẽ ngay lập tức “làm quen” với ván cờ. Bây giờ bạn sẽ có cơ hội để suy nghĩ xem liệu bạn đã lập luận đúng trong quá trình chơi ván cờ, điều gì đã sai. Cố gắng chia nhỏ thế trận theo nước đi và tự mình tìm ra những phản bác về mặt chiến thuật, lỗi thế trận, kế hoạch đúng, v.v. Phác thảo những phát hiện của bạn (sử dụng một bút màu khác). Tôi muốn chuyển Mã sang f5, nhưng tôi không thích việc Đen sẽ chơi g5. Đây có lẽ là điều đáng lẽ phải làm, vì nếu g5 tốt thôi sẽ chơi và bên trắng chiếm thế chủ động.
3. Bây giờ bạn có thể bật máy tính. Xác định những sai lầm mắc phải trên bàn cờ, cũng như trong thời gian phân tích tại nhà. Đặc biệt chú ý đến những chỗ mà bạn không thể tìm ra bất cứ thứ gì đáng giá trong 2 lần thử phân tích. Ví dụ, nếu bạn thực hiện chưa sâu và còn đơn giản, thì trong quá trình mổ sẻ từng chi tiết, bạn chắc chắn sẽ nhận thấy điều này và tiến triển tốt hơn. Trong trường hợp bạn không hiểu thế trận hoặc không biết bất kỳ tàn cuộc điển hình nào, khả năng cao là bạn sẽ không thể đối phó với nó ở nhà. Trong tình huống này, bạn chắc chắn sẽ cần đến sự trợ giúp của máy tính hoặc huấn luyện viên.
Khi bạn đã mổ sẻ toàn bộ ván cờ với máy và lên ý tưởng chi tiết, hãy đặc biệt chú ý đến những điểm chính. Hãy rút ra những kết luận đáng nhớ cho bản thân. Ví dụ, “trong các tốt cột Xe phải được giữ theo cách như vậy và như vậy.” Hoặc “trong những cấu trúc như vậy, chứa đựng bất ngờ là điểm mạnh, không phải điểm yếu.” Hoặc “trong phần khai cuộc này, điều quan trọng là phải phòng thủ những ô trắng để bảo vệ ô trắng ở cánh Hậu”. Điều tương tự cũng áp dụng cho khai cuộc – hãy điều chỉnh cây khai cuộc của bạn.
