Mặc dù chỉ có 64 ô và 32 quân cờ trên bàn cờ nhưng theo ước tính, số lượng nước đi có thể được thì còn vượt xa cả số lượng các nguyên tử có trong vũ trụ.
Đây là một trong những môn thể thao trí tuệ phổ biến nhất thế giới, được chơi bởi hàng triệu người. Cờ vua được yêu thích ở nhiều quốc gia, đặc biệt là ở Nga và Ấn Độ.
Các quân cờ vua (từ trái qua phải): Vua, Hậu, Tượng, Mã, Xe.
Trong tổng cộng 32 quân cờ vua được chia thành sáu loại thì quân Hậu có thế lực mạnh nhất. Nó có thể đi theo hàng ngang, đi hàng dọc, đi đường chéo với số ô tuỳ ý. Khi bắt đầu ván cờ, mỗi bên có một Hậu nằm ở hàng đầu cạnh Vua. Hậu trắng nằm trên ô trắng và hậu đen nằm trên ô đen.
Tuy nhiên, trước khi trở thành quân cờ quyền lực nhất, Hậu chỉ là một quân cờ mờ nhạt nhưng dần có những thay đổi ấn tượng.
Trong trò chơi shatranj (một trò chơi có trước cờ vua), quân Hậu khá yếu và chỉ có thể đi chéo và ăn chéo một ô (tương tự quân sĩ trong cờ tướng). Về sau, nó trở nên mạnh hơn và có thể đi hai ô.
Chỉ đến thế kỷ XV, dưới thời Nữ vương Isabel I của xứ Castilla, quân Hậu mới trở thành quân cờ mạnh nhất trên bàn cờ.
Trong lịch sử, bà là người đã thống nhất Tây Ban Nha, nên quân Hậu được tăng thêm sức mạnh để tượng trưng cho vị thế của bà. Tuy vậy, quân Hậu, cũng như quân Vua, vẫn chỉ có khả năng di chuyển 1 ô trong 1 bước.
Nữ vương Isabel I – một trong những vị quân chủ vĩ đại nhất trong lịch sử Tây Ban Nha.
Nhưng đến năm 1495, khi Nữ vương Isabel I trở thành người có quyền lực khắp châu Âu, quân Hậu trở nên mạnh mẽ hơn và có thể giờ di chuyển khắp trên bàn cờ. Lúc này, nó có thể đi ngang, đi đọc, đi chéo với số ô tùy ý và được xem là tổng hợp của quân xe và quân tượng.
Nếu quân Hậu đi vào một ô có quân đối phương thì nó ăn được quân đó. Mỗi bên chơi cờ chỉ có một Hậu nhưng nếu một quân Tốt đi đến hàng cuối thì nó có thể phong cấp thành một quân Hậu nếu muốn. Trong tiếng Anh, người ta gọi sự phong cấp này là “queening”.
Tốt đi tới hàng ngang cuối có thể phong cấp thành Hậu hoặc Xe hoặc Mã hoặc Tượng.
Sự phong cấp một quân Tốt thành Hậu trong tiếng Anh gọi là “queening”.
Trong văn hoá đại chúng, quyền lực của quân Hậu trên bàn cờ vua cũng là nguồn cảm hứng của nhiều tác phẩm.
Gambit Hậu (tiếng Anh: The Queen’s Gambit) – bộ phim “bom tấn” năm 2020 của Netflix, được đặt tên theo một nước đi bắt đầu ván cờ – “Gambit cánh hậu” hay “Thí tốt cánh hậu”. Đây là một kỹ thuật chơi khó và thường được nhiều đại kiện tướng sử dụng khi khai cuộc nhằm giành lấy lợi thế.
The Queen’s Gambit với đề tài xoay quanh một nữ kỳ thủ cờ vua thiên tài, mồ côi cha mẹ và hành trình trở thành kỳ thủ vĩ đại nhất thế giới.
Trong cờ vua hiện đại, Hậu gần như trở thành quân át chủ bài với vị thế mạnh mẽ, cùng khả năng siêu phàm mà không quân cờ nào sở hữu.
Nếu để mất đi quân Hậu lúc đầu trận cũng gần như có nghĩa là đã thua cả ván cờ.
