Kỳ thủ vĩ đại nhất mọi thời đại

Kasparov sinh ngày 13-4-1963 trong một gia đình gốc Do Thái có cha là một kỹ sư và mẹ là một chuyên gia trong lĩnh vực tự động hóa. Chính họ là người đã dạy con trai chơi cờ từ nhỏ để phát triển trí tuệ và khả năng tư duy.

Từ năm 10 tuổi, Kasparov theo học với huấn luyện viên kỳ cựu Vladimir Makogonov tại trường cờ vua của cựu vô địch thế giới Mikhail Botvinnil. Năm 1975, trong buổi thách đấu nhiều người của nhà cựu vô địch cờ vua thế giới Anatoly Karrpov, Kasparov đánh ngang tay với Đại kiện tướng. Cựu vô địch cờ vua thế giới Mikhail Botvinnik khi đó từng tiên đoán rằng, tương lai của cờ vua thế giới sẽ thuộc về cậu bé này.

Hai năm sau, Kasparov trở thành tay cờ trẻ nhất giành chức vô địch giải trẻ Liên Xô. Lúc 16 tuổi, anh đoạt danh hiệu vô địch thế giới và được phong đại kiện tướng khi mới 17 tuổi. Năm 1984, làng cờ thế giới hồi hộp dõi theo trận tranh chức vô địch thế giới giữa Kasparov và đương kim vô địch thế giới Anatoly Karpov. Trận đấu kéo dài 6 tháng, dài nhất trong lịch sử môn cờ vua. Sau 48 ván đấu, Karpov dẫn điểm, nhưng có thể bị thua, đã yêu cầu Chủ tịch FIDE, Florencio Campomanes hủy bỏ trận đấu để tổ chức đấu lại, vốn gây ra nhiều tranh cãi.

Sáu tháng sau, Kasparov thắng trong trận tái đấu và trở thành nhà vô địch thế giới trẻ nhất trong lịch sử (mới 22 tuổi) rồi bảo vệ thành công chức vô địch này trước Karpov vào các năm 1986, 1987 và 1990.

Đối thủ xứng tầm của Kasparov có lẽ là máy tính với khả năng thực hiện hàng triệu nước đi/giây. Năm 1996, Kasparov đấu 6 ván với máy tính Deep Blue của hãng IBM và giành chiến thắng với tỷ số 4-2. Nhưng năm sau lại để thua phiên bản nâng cấp Deep Blue. Đây là lần đầu tiên một đại kiện tướng thế giới để thua trước máy tính.

Vào năm 2003, khi đấu với Deep Junior, có thể tính 3 triệu nước đi/giây, nhận thấy nguy cơ có thể lặp lại thất bại như hồi thua Deep Blue, Kasparov chấp nhận hòa 3-3. Shay Bushinsky, người lập trình cho máy tính Deep Junior, rất khâm phục kỳ thủ người Nga này. Ông cho biết “Khi máy tính đấu với người, tôi cho rằng Kasparov là đối thủ khó chịu nhất. Tôi chưa bao giờ thấy một ai có trí nhớ tốt và khả năng tính trước các nước đi như anh ta”.

Kasparov đã 11 lần giành giải thưởng Oscar Cờ vua. Các chuyên gia cũng đã đo được chỉ số IQ của Garry Kasparov là 194, một trong những chỉ số cao nhất từng đo được. Tháng 3-2005, ông tuyên bố ngừng thi đấu chuyên nghiệp vì “không có đối thủ ngang tầm’’, theo Biography. Kasparov cho biết sau khi giải nghệ, có thể ông sẽ tiếp tục chơi cờ như một thú giải trí đơn thuần, chơi cờ nhanh, viết sách chơi cờ, nhưng sẽ không bao giờ trở lại chơi cờ đỉnh cao nữa.

Hy vọng châu Phi sẽ có nhà vô địch cờ vua

Sau khi giải nghệ, Kasparov đã sáng lập ra Quỹ cờ vua mang tên ông. Quỹ cờ vua Kasparov hiện đang giới thiệu môn thể thao trí tuệ này tới các trường học trên khắp thế giới. “Chúng tôi có rất nhiều dữ liệu thu thập được từ khắp nơi trên thế giới chứng minh rằng các lớp học tiếp xúc với cờ vua, đã nâng cao đáng kể các kĩ năng của học sinh về việc đưa ra quyết định và giành được niềm tin”, nhà cựu vô địch cờ vua thế giới người Nga cho biết. Theo ông, cờ vua không phải là phương pháp thần kỳ cho tất cả các vấn đề của giáo dục, nhưng lại là một công cụ giáo dục rất rẻ mà hiệu quả. “Mỗi khóa học của chúng tôi rất rẻ, chỉ có 4 USD”, ông Kasparov nói.

Trong khi trẻ em Nga tiếp cận với môn cờ vua từ rất sớm thì trẻ em ở châu Phi hầu như không biết gì về môn thể thao trí tuệ này. Do vậy, Kasparov đã quyết định khởi động Dự án dạy cờ vua cho trẻ em châu Phi. Trong buổi giới thiệu Dự án, ông Garry Kasparov cho biết, để hoàn thành mục tiêu một triệu trẻ em châu Phi biết chơi cờ vua trong 5 năm tới, Quỹ cờ vua Kasparov đang lên kế hoạch tập trung nâng cao kỹ năng cho các giáo viên dạy cờ vua cũng như đào tạo trẻ em biết chơi cờ.

Trong giai đoạn đầu, Quỹ sẽ tiến hành thí điểm ở một số trường học tại 4 nước châu Phi là Morocco, Bờ Biển Ngà, Senegal và Madagascar, cung cấp cho những nước này trang thiết bị và đào tạo giáo viên. Mục tiêu lâu dài của Quỹ là tìm kiếm một nhà vô địch cờ vua người châu Phi. “Mục đích của chúng tôi không phải ngay lập tức tìm ra nhà vô địch. Cần phải bắt đầu bằng việc thiết lập nền tảng vững chắc”, ông Garry Kasparov nhấn mạnh.

Theo ông, tài năng có ở khắp mọi nơi, vấn đề chủ yếu là cơ hội. Ông cho biết, Chính phủ Nga đã chú ý rất nhiều đến việc phát triển cờ vua và đầu tư hạ tầng để tìm ra những tài năng về môn thể thao này. Nga đã vô địch cờ vua thế giới vào năm 1985 và 2000. Vì vậy, ông muốn cơ hội này sẽ đến với châu Phi.