Chúng ta đã xem xét những cuốn sách nhắm đến người chơi ở trình độ tương đối cao. Gần đây, ở phân khúc trình độ ban đầu, cũng đã có một số xuất bản hữu ích và đáng chú ý. Cuốn Back to basics: Fundamentals (tạm dịch: Trở lại với căn bản: Những nền tảng) của Branislav Francuski là một trong số đó.

Tác giả người Serbia, đã dạy cờ vua ở New York đã hơn 20 năm, đưa ra một phần dẫn nhập rõ ràng về những điều căn bản nhất của ván đấu. Sau phần giải thích mở đầu về nước đi của các quân cờ, phần còn lại của cuốn sách bao gồm nhiều thế cờ dạng bài tập, trong đó người đọc phải trả lời những câu hỏi căn bản, như ‘Làm sao để trắng chiếu chỉ trong một nước đi?’, ‘Đây có phải là thế cờ chiếu hết không?’, ‘Những nước bắt tốt nào là khả thi?’,… Tóm lại, gần 750 thế cờ đã được trình bày theo lối đặc biệt rõ ràng. Cuốn sách này như một phần mở đầu cho các bạn nhỏ, và là một nguồn thế cờ giá trị có tính giáo dục cho các huấn luyện viên.

Cuốn sách của Francuski là một phần của seri Back to basics, NXB Russell Enterprises. Ngoài ra, Back to basics: tactics (tạm dịch: Trở lại với căn bản: chiến thuật) của Dan Heisman cũng là một nguồn tốt về các thế cờ, bao gồm khoảng 500 bài tập chiến thuật, sắp xếp từ đơn giản tới phức tạp.

Trong seri Starting out, cuốn Starting out: chess tactics and checkmates (tạm dịch: Nhập môn: chiến thuật cờ vua và chiếu hết) của Chris Ward cũng là một phần mở đầu tốt cho các chiến thuật căn bản. Những bắt đầu từ lời khuyên nền tảng như ‘không thể ngăn cản nước chiếu từ quân mã của đối thủ’ và tiếp tục minh họa 2, 3 nước đi phối hợp.

Phong cách nói đùa đỉnh cao của Ward không dành cho tất cả mọi người, và đã phải gánh chịu sự tức giận từ số ít nhà phê bình nổi tiếng, nhưng những phẩm chất huấn luyện viên của ông là không thể phủ nhận, và nhiều người sẽ đề cao phương pháp tiếp cận thực tế của ông. Ông cũng có thói quen sáng tạo những tên gọi hấp dẫn cho những ý tưởng chiến thuật chưa có tên. Tôi đã rất tò mò khi khám phá ra rằng có một thứ giống như “chiếu hết Lawnmower” trong cờ vua.

Practical chess exercises: 600 lessons from tactics to strategy (tạm dịch: Bài tập thực hành cờ vua: 600 bài học từ chiến thuật tới chiến lược) của Ray Cheng là một cuốn sách có tựa đề làm rõ cho nội dung của nó. Một cuốn sách bài tập như vậy luôn hữu ích, nhưng nhiều cuốn lại chứa một loạt những hạn chế mà Cheng đã hướng dẫn để phòng tránh:

Các phương pháp thường được nhóm lại với nhau ở phần cuối cuốn sách, dẫn đến việc phải lật đi lật lại giữa các trang về thế cờ và phương pháp. Cuốn sách của Cheng có 4 thế cờ trên mỗi trang, phía bên trái, với các phương pháp ở phía đối diện, giúp xóa bỏ vấn đề này.

Đa số các thế cờ được trình bày trong những cuốn sách như vậy là những thế cờ cổ điển, được lặp đi lặp lại bởi các tác giả. Tuy nhiên Cheng đã dùng những thế cờ được lấy từ các ván đấu được chơi online bởi giới nghiệp dư, nên nếu bạn không phải là những người chơi có liên quan thì bạn khó thấy được những thế cờ như vậy trước đó.

Những cuốn sách như vậy thường đề cao thế cờ có phương pháp chiến thuật hay một quyết định về thế trận. Nó đánh mất nghiêm trọng những lợi ích từ việc xử lý những bài tập như vậy, vì bao giờ bạn cũng dễ dàng tìm ra một kiểu nước đi nếu được yêu cầu. Trong trường hợp của ván đấu bình thường, người chơi không có ai đứng bên cạnh để nói với anh ta rằng “thế cờ này chứa đựng nước đi chiến thuật hay”, hoặc “anh cần tìm ra nước đi mang tính quyết định”. Cheng không làm như vậy. Trong 600 thế cờ của mình, khoảng một nửa là chiến thuật và một nửa là thế trận, nhưng chúng đều được trình bày với nhau, không có gợi ý nào cho cái nào cả.

Cuốn sách này được đánh giá là xếp hàng đầu và có thể được giới thiệu đến các huấn luyện viên cũng như các học trò. Ray Cheng có vẻ là một học trò của John Watson, và nếu cuốn sách này là một dấu chỉ nào đó thì có thể ông đã tiếp thu đôi chút tinh hoa từ tác giả bậc thầy này.