Trước ván thắng Dư Ương Y (Yu Yangyi) hôm 24/7 ở cờ tiêu chuẩn Biel Grandmaster, Quang Liêm mới một lần cầm quân đen hạ kỳ thủ từng đứng trong Top 10 thế giới. Đó là ván anh thắng cựu số bốn thế giới Peter Leko tại siêu giải Dortmund tháng 9/2010.

Lặp lại thành tích này sau 13 năm, Quang Liêm cười tươi trong phỏng vấn sau trận thắng Dư. “Năm ngoái cũng tại giải này, tôi cầm quân trắng và thua Gukesh Dommaraju trong khai cuộc tương tự”, anh nói. “Từ đó tôi nghĩ sẽ có một ngày tôi thử dùng khai cuộc của Gukesh xem sao. Cả ván đấu với Dư diễn ra cứ như một giấc mơ với tôi. Tôi đã cố gắng biến ác mộng từ việc thua Gukesh, bằng giấc mơ khi thắng Dư”.

Gukesh là thần đồng cờ vua Ấn Độ, đang đứng vị trí 11 thế giới. Gukesh và Quang Liêm từng gặp nhau tại giải cờ vua quốc tế HDBank, nhưng hiện tại trình độ của kỳ thủ 17 tuổi đã vượt xa thời anh còn thi đấu tại Việt Nam. Quang Liêm nói thêm rằng trong ngày nghỉ 23/7, anh đã dành thời gian nghiên cứu lại khai cuộc mà Gukesh đã chọn. Vì thế anh quyết định sử dụng ngay trong ván gặp Dư.

Quang Liêm nói đến nước tượng đen b4, trong cấu trúc tốt Carlsbad của Gambit Hậu Từ chối (1. c4 e6 2. Nc3 d5 3. d4 Nf6 4. cxd5 exd5 5. Bg5 Bb4). Nước 5…Bb4 không mới, nhưng ít được sử dụng trong thi đấu đỉnh cao. Máy tính cũng đánh giá đây chỉ là lựa chọn tốt thứ tư sau nước Be7, c6 và Be6. Tuy nhiên Quang Liêm nghiên cứu và nhận ra rằng nước Bb4 cũng không tệ cho Đen, dù máy tính cho rằng Trắng lúc này có ưu thế +0,5.

Kỳ thủ số hai Trung Quốc dường như bất ngờ với nước cờ này, nên mất bốn phút cho nước cờ đối phó (6. e3) và thêm 10 phút cho nước tiếp theo. Trong khi đó, Quang Liêm dường như đã học thuộc “bài tập về nhà”, đi nhanh ở khai cuộc tạo ưu thế thời gian. Kỳ thủ số một Việt Nam cho rằng đáng lẽ đối thủ nên chấp nhận đổi hậu, sớm đưa ván đấu về tàn cuộc nhưng dễ hòa hơn.

Dư không nhập thành, cũng không đổi hậu có thể vì anh muốn thắng. Tuy nhiên, kỳ thủ 29 tuổi đi những nước tiếp theo không tốt và Quang Liêm nhận ra ngay điều đó. Sai lầm lớn đầu tiên của Trắng theo Quang Liêm, cũng như máy tính, là nước 18.Qb2, bởi Dư không muốn đổi hậu. Đại diện Việt Nam cho rằng những nước tiếp theo của Đen rất logic, đó là đẩy tốt c4, nhập thành xa và tập trung tấn công tốt yếu của trắng ở e3.

Quang Liêm cho rằng Trắng không có cách nào tấn công thành, bởi nếu đẩy tốt a3 lên a4 và a5, Đen sẽ đẩy tốt b6 lên b5 và khóa cánh hậu lại. Tốt trắng cột a đang bị cô lập, còn vua trắng cũng gặp nguy hiểm. Khi đó, kỳ thủ Việt Nam đã nhận ra anh đạt ưu thế lớn. Không những thế, anh còn nhiều hơn đối thủ gần nửa tiếng suy nghĩ.

Trong phần còn lại của ván đấu Quang Liêm có lúc không hài lòng với bản thân. “Tôi tin chắc Đen có ưu thế thắng, nhưng chỉ cần một sai lầm, ưu thế có thể biến mất”, anh nói. “Vì thế tôi phải đi thật chính xác để có thể thắng sau vài nước kế tiếp. Nhưng tôi thấy xấu hổ vì đã đi nước 29…Qg3, vì tôi chỉ dùng bảy phút suy nghĩ cho nước này. Đáng lẽ tôi cần dành nhiều thời gian hơn tính toán cho nước tốt nhất là 29…f5”.

Quang Liêm giận dữ với bản thân vì tính sót nước tiếp theo của Trắng là đẩy tốt f4. Ban đầu anh không tính kỹ vì nghĩ rằng Đen có thể lợi chất sau nước cờ đó, nhưng lại không dễ thắng. Sau khi lấy lại bình tĩnh, kỳ thủ 32 tuổi nghĩ rằng anh đang thắng nên không có lý do gì phải vội vàng, nên rút hậu vệ g7 ở nước 30, rồi về d6 ở nước 32. “Tôi muốn đưa mã tới g3”, anh nói.

Quang Liêm đưa được mã tới g3 ở nước 33, và khi đó Đen có thể tạo ra nhiều đòn phối hợp. Dư đầu hàng sau đó ba nước cờ, vì không thể tránh khỏi bị mất hậu hoặc chiếu hết.

Biên bản ván đấu

1. c4 e6 2. Nc3 d5 3. d4 Nf6 4. cxd5 exd5 5. Bg5 Bb4 6. e3 h6 7. Bh4 g5 8. Bg3 Ne4 9. a3 Bxc3+ 10. bxc3 h5 11. f3 Nxg3 12. hxg3 Qe7 13. Kf2 Nd7 14. Bd3 Nf6 15. Qa4+ Bd7 16. Qb4 b6 17. Ne2 c5 18. Qb2 c4 19. Bc2 O-O-O 20. Qb4 Qe6 21. Rae1 Rde8 22. Ng1 a5 23. Qb1 Kc7 24. e4 dxe4 25. Bxe4 h4 26. gxh4 gxh4 27. Qc1 Qd6 28. Nh3 Nh5 29. Kg1 Qg3 30. f4 Qg7 31. f5 Qg3 32. Re3 Qd6 33. Rh2 Ng3 34. Bf3 Qh6 35. Re1 Rxe1+ 36. Qxe1 Re8 0-1

Xuân Bình