Ngày 12 – 13/01/2019, Ban biên soạn bộ sách Lịch sử Họ Dương Việt Nam đã tổ chức đi điền dã tìm hiểu một số di tích Lịch sử Họ Dương ở 3 tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh. Đoàn do Tiến sĩ sử học, nghiên cứu viên cao cấp, Trưởng ban biên soạn Khổng Đức Thiêm làm trưởng đoàn; nhà Hán học nguyên Giám đốc Bảo tàng chiến thắng B52 Nguyễn Đức Thụ là thành viên.

Cùng đi với đoàn về phía Hội đồng Họ Dương Việt Nam) có: ông Dương Văn Đảm – Phó Chủ tịch, Trưởng ban nghiên cứu Lịch sử, ông Dương Đức Quảng – Phó ban nghiên cứu Lịch sử Họ Dương Việt Nam.

Ngày 12/01/2019, Đoàn đã đến thăm và thắp hương tại Đền thờ Khởi Tổ Dương Đình Nghệ đã nhận 3000 con nuôi đều mang Họ Dương lấy làng Giàng (Châu Ái – Thanh Hóa) làm trung tâm kháng chiến tập hợp anh tài cả nước, dấy binh đánh đuổi quân Nam Hán. Năm 931 cụ Dương Đình Nghệ tiến đánh thành Tống Bình, đuổi Lý Khắc Chính, Lý Tiến, giết Trần Bảo, chiếm lại Giao Châu khôi phục nên tự chủ nước nhà, tự xưng là Tiết Độ Sứ. Cụ là người mở đầu cơ nghiệp lớn của Họ Dương.

Sau đó đoàn đã đến thăm và dâng hương tại đền thờ Bình Vương Dương Tam Kha tại thôn Thành Đạt, xã Thiệu Dương, huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Tại đây đoàn đã tận mắt chiêm ngưỡng công trình Lăng Mộ Bình Vương Dương Tam Kha do ông Dương Công Thuyên – UV HĐHDVN tàì trợ và xây dựng toàn bộ. Đoàn đã nghiên cứu xem xét toàn bộ hệ thống hoành phi, câu đối và văn bia của đền thờ làm tư liệu bổ sung, làm sáng tỏ thêm về Danh tướng Bình Vương:

“Nửa làm điền tổ, nửa làm vương

     Chỉ nghĩ gia hương với quốc cường” ⁽¹⁾

Chiều ngày 12/01/2019 Đoàn điền dã đến thăm công trình xây dựng đền thờ Nam Bang Đại tướng Dương Thanh đang được HĐHDVN và HĐHD Nghệ An xây dựng tại thôn Văn Lang, xã Hưng Phúc, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Đền thờ cúng Viễn Tổ Dương Thanh – Một thủ lĩnh người Việt, thứ sử Châu Hoan (Nghệ Tĩnh ngày nay) nổi dậy khởi nghĩa (819 – 820) giết Lý Tượng Cổ, tôn thất nhà Đường nổi tiếng hung tàn và hơn nghìn bộ hạ của hắn sang xâm lược nước ta. Ông cùng con trai Dương Trí Liệt và một người thân tín là Đỗ Sĩ Giao kêu gọi nghĩa quân tập kích thành Tống Bình giành quyền tự chủ, giải thoát ách thống khổ của nhân dân ta, mở đầu trang sử vẻ vang của Dòng tộc Họ Dương từ đầu thế  kỷ IX.

Ngày 13/01/2019, đoàn đã di chuyển và thăm một số di tích tại Hà Tĩnh – Địa phương đã thành lập Ban liên lạc Họ Dương đầu tiên của cả nước, là một trong số 10 tỉnh, thành phố có người Họ Dương đông (xếp thứ 7) cũng là tỉnh xây dựng nhà thờ Họ Dương nhiều thứ nhì cả nước (184 nhà thờ). Đoàn đã đến thắp hương, nghiên cứu tìm hiểu di tích đền thờ Tiến sĩ Hoàng giáp Dương Chấp Trung và tại thị trấn Xuân An, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh đoàn đã nghiên cứu, tìm hiểu một số thế đất “vượng” nơi đặt mộ Thái Thủy Tổ Dương tộc (Họ Dương Bạt Trạc huyện Can Lộc) là Nguyễn Đại Nương hiệu Viên Thịnh và một số nơi ở huyện Lộc hà, tỉnh Hà Tĩnh.

Sau 2 ngày khẩn trương, nghiêm túc vất vả và bổ ích đoàn điền dã Ban biên soạn sách Lịch sử Họ Dương Việt Nam đã thu được những kết quả tốt đẹp, mắt thấy tại nghe và thu thập được một sô tư liệu lịch sử quý góp phần làm sáng tỏ thêm một số sự kiện, nhân vật lịch sử trong biên soạn bộ sách Lịch sử Họ Dương Việt Nam.

(1) Trích trong bài thơ “Đến ấp cũ của Bình Vương” của Tam Đăng học sĩ Phạm Văn Nghị trong tác phẩm “Thiên gia thi vựng tuyển” của Khiếu Năng Tĩnh.

(2) Thái Thủy Tổ Dương Tộc (Họ Dương Bật Trạc Hà Tĩnh) Nguyễn Đại Nương là dâu Họ Dương.

Dương Đức Quảng

Phó Ban Nghiên cứu Lịch sử