Chơi bó buộc
Bây giờ chúng ta đã thấy trực tiếp rằng sự giúp đỡ của các mối đe dọa có thể tranh thủ được thời gian, buộc đối thủ phải “giậm chân tại chỗ”. Nói cách khác, những bước tiến lợi tempo và nước đi trung gian giúp bên tích cực vượt lên trước đối phương trong việc phát triển các hoạt động chiến thuật.
Trong bốn ví dụ cuối cùng, không bên nào có thể ngăn chặn các sự kiện mà không phải tốn một số nước đi, bởi vì cho đến một thời điểm nhất định, các cuộc tấn công duy nhất của bên tích cực sẽ bị đối phương đẩy lùi theo những cách duy nhất. Do đó, dưới dạng một bản tóm tắt, chúng tôi trích dẫn từ ngữ tinh tế được tìm thấy lần đầu tiên trong cuốn sách “Bài học chiến thuật cờ vua”: “Một loạt các tác động đại diện cho sự xen kẽ của các mối đe dọa và phòng thủ chống lại chúng được gọi là biến thế bó buộc”.
Thông thường trong ván cờ, phải tính toán một số phương án bó buộc (Hình 18).
Các quân cờ của bên Trắng được bố trí không thuận lợi. Điều này cho phép Đen thực hiện hoạt động hiệu quả.
- … Mf6 – d7!
- Tg3 – f4 …
Chúng ta cùng xem xét những hướng đi khác: 2. ed – Cd4+ 3. Vh1 (3. Xf2 T : c5 4. T : f4 X : f4 5. Mh3 C : f2+) H : f1+ với đòn chiếu hết; 2. X : f4 M : c5 3. Xc4 Xad8 với mối đe dọa 4. … Xd2.
- … Md7 : c5
- Tf4 – d2 Xf8 – d8
- Td2 – e3 …
- Te1 Md3 5. Td2 Mb4 v.v. cũng đạt được kết quả tương tự
- … Tg7 : c3
- Tg5 – f3 Tb7 : f3
- Mg5 – f3 Tb7 : f3
- g2 : f3 Tc3 : a1 và sau một vài nước đi Trắng xin thua.
Trong số các nước đi bó buộc, đáng chú ý nhất là loại đe doạ đặc biệt – thí quân tạm thời, nghĩa là tự nguyện từ bỏ lực lượng, được sử dụng để thay đổi tỷ lệ và vị trí của các quân cờ trong các phần khác nhau của bàn cờ có lợi cho bên tích cực trong hoạt động chiến thuật (Hình 19).
- Me4 – f6+! …
Hy sinh quân Mã, Trắng làm lộ quân Vua của đối phương.
- … g7 : f6
- Tb4 : e7 Hd8 : e7
- Hd1 – g4+ …
nước đi lợi tempo.
- … Vg8 – h8
- Hg4 – h4 Tb8 – h2+
Hy sinh quân Tượng không giúp ích được gì, vì việc bắt Tượng là không cần thiết.
- Vg1 – h1. Đen xin thua.
Ở ví dụ tiếp theo, Trắng hy sinh Hậu để đánh lạc hướng Vua đen khỏi vùng được che chắn và buộc nó rơi vào vị trí chiếu hết (Hình 20).
- Hh7 : g6+! Vf7 : g6
- Te2 – h5+ Vg6 – h7
- Th5 – f7+ Tg7 – h6
- g5 – g6+ Vh7 – g7
- Tc1 : h6+. Đen xin thua, vì sẽ nhận đòn chiếu hết sau 2 nước.
Hình 21. Urzika – Ginda Rumyniya, 1974 Trắng đi |
Hình 22. Guriely – Minogina Nikolaev, 1978 Trắng đi |
|
Chơi bó buộc trong ván cờ được sử dụng để khuất phục hành động của đối phương diễn ra theo ý định của mình. Bằng các tạo ra những mối đe dọa liên tiếp, chúng ta thực hiện nguyên tắc cơ động và cản trở các lực lượng, nghĩa là đồng thời chúng ta giải quyết hai nhiệm vụ! 1) đưa lực lượng mới vào cuộc chiến; 2) buộc đối phương chỉ phải thực hiện những nước đi phòng thủ chống lại các mối đe dọa ngay lập tức, khiến anh ta không có thời gian để tập hợp các quân cờ hoặc cung cấp quân tiếp viện cho vùng chiến.
Việc áp dụng thành công nguyên tắc cơ động và cản trở luôn góp phần tạo ra một lợi thế tương đối về lực lượng, cả tĩnh và động (Hình21).
1.Tg5 – d8! …
Trắng lợi tempo trong việc giải phóng cột “g” cho quân Xe của mình.
- … Hb6 – a6
Tượng trở nên bất khả xâm phạm. Nếu 1. … H : d8, thì 2. M : e6+.
- Xg8 : g7! Vf8 – g7
Không có hướng đi khác ở đây.
- Hf4 – g5+ Vg7 – f8
Hoặc 3. … Vh7 4. Tf6 M : f6 5. ef Xg8 6. Hh5×.
- Td8 – e7+ Vf8 – e8
- Te7 – d6 …
Đe dọa 6. He7×.
- … Md7 – f6
- Hg5 : f6, và sau 3 nước đi, Đen xin thua.
Với việc tiến hành thành công bất kỳ hoạt động chiến thuật nào có thể phải chấp nhận hy sinh. Điều này xảy ra bởi vì ưu thế lực lượng không thể được sử dụng ngay lập tức bởi đối phương, khi hầu hết các quân cờ của đối phương không tham gia vào cuộc chơi bó buộc (Hình 22).
Các quân nặng của Đen nằm cách xa Vua của mình. Tình huống này chắc chắn sẽ cho phép Trắng sử dụng chơi bó buộc để dành chiến thắng.
- Xd1 : d7+! Ve7 : d7
- Mf7 – e5+ Vd7 – d8
Hoặc 2. … Ve7 3. Hc7+ với đòn chiếu hết.
- Hc4 – d3+ Vd8 – c7
- Hd3 – d7+
Đen xin thua. Vì Đen có 2 cách đi và cả hai nước đều dẫn đến thất bại: 4. … Vb8 5. Mc6×; 4. … Vb6 5. Mc4+ và 5 M : b2.
